Czy twoje pieniądze są bezpieczne? Zobacz, co warto wiedzieć, aby odpowiednio je ulokować w banku

W tym wpisie poznasz przede wszystkim podstawowe zasady dotyczące lokowania wolnych środków finansowych. Celowo napisałem lokowania, ponieważ w tym przypadku nie chodzi o spektakularne zyski (które idą zawsze w parze z dużym ryzykiem), ale o ochronę własnego kapitału.

Wiedząc, z jakich rozwiązań finansowych korzystać i w jaki sposób to robić będziesz bardziej świadomym Klientem różnych instytucji finansowych. Pozwoli Ci to czuć się pewniej i zdecydowanie bardziej komfortowo. Cały artykuł jest dość obszerny, ale jeżeli zależy Ci na konkretach i merytorycznej wiedzy, to zachęcam Cię do jego przeczytania do samego końca.

Czego zatem będziesz mógł/ mogła się dowiedzieć?

1. Podstawowa zasada – chroń swój kapitał!
2. Co to jest i jak działa Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG)?
3. Co jeszcze warto wiedzieć o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym?
4. Jakie instytucje są objęte gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?
5. Które instytucje nie są objęte gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?
6. Wielkość depozytów we wszystkich bankach w kraju na koniec grudnia 2018 r
7. Bankowy Fundusz Gwarancyjny “od środka”.
8. Jak wygląda proces wypłaty środków z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?

Podstawowa zasada – chroń swój kapitał! 

“Po pierwsze – nie trać pieniędzy! Po drugie, pamiętaj o zasadzie pierwszej”.

Warren Buffett

O znaczeniu słów jednego z najbardziej znanego inwestora (Warrena Buffetta) przekonałem się osobiście w sierpniu 2007 roku. Wtedy zacząłem tracić kapitał, który “zainwestowałem” w fundusze inwestycyjne akcji. Miały one przecież nadal przynosić ponadprzeciętne zyski! Tak się jednak nie działo…

Zamiast zysków zacząłem ponosić coraz większe straty. Chcąc za wszelką cenę je odrobić, wpadłem w “spiralę utraty kapitału”. Rynek był innego zdania niż ja. Później się okazało, że im więcej traciłem, tym więcej musiałem następnie odrabiać. Dzisiaj już to wiem, wtedy nie wiedziałem.

Jeśli poniosłeś/poniosłaś stratę, to aby odrobić pierwotny kapitał, musisz następnie procentowo więcej zyskać, niż straciłeś/straciłaś.

Przykładowo:

• tracąc 10%, żeby odrobić stratę, musisz zarobić 11%,
• Przy stracie 20%, czeka Cię odrobienie 25%,
• Przy stracie 50%, żeby wrócić do poziomu posiadanego kapitału, musisz jednak odrobić już aż 100%!!!

Dlatego właśnie tak ważne jest zrozumienie i przestrzeganie zasady Warrena Buffetta.

Jak więc zarządzać swoimi pieniędzmi, żeby ich nie stracić?

Przede wszystkim należy przestrzegać kilku podstawowych zasad, które skutecznie zapobiegną utracie lokowanych pieniędzy.

• Nie lokować pieniędzy w produkty, których działania się nie rozumiesz i w których nie ma gwarancji ochrony kapitału. Mówię tutaj zarówno o wszelkiego rodzaju lokatach bankowych, jak i o produktach obarczonych ryzykiem inwestycyjnym,
• Bądź świadomym, że tam, gdzie jest oferowany wyższy zysk z ulokowania środków finansowych, tam istnieje zawsze wyższe ryzyko utraty części lub całości kapitału!
• Nie przekraczaj limitu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (w dalszej części artykułu rozwinę ten wątek), na osobę w danym banku,
• Nie zakładaj żadnych pseudo lokat w instytucjach, które nie posiadają gwarancji ochrony depozytów (BFG).

Co to jest i jak działa Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG)?

Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja powołana przez Państwo, która ma za zadanie działać na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego. W dużym uproszczeniu – gdyby bank, w którym mamy swoje oszczędności upadł, my odzyskaliśmy swoje pieniądze.

BFG gwarantuje depozyty (lokaty, środki pozostające na kontach osobistych i rachunkach oszczędnościowych) zgromadzone w bankach i kasach oszczędnościowych (tzw. SKOK-ach). Zajmuje się również nie dopuszczaniem do tego, aby taki upadek banku miał miejsce. W tym celu w razie konieczności przeprowadza również przymusową restrukturyzację instytucji finansowej zagrożonej bankructwem.

BFG działa na podstawie ustawy z dnia 10.06.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Z jej pełnym tekstem możesz się zapoznać w tym miejscu. O pozostałych aktach prawnych, które regulują działanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, możesz również poczytać na tej stronie.

Do podstawowych zadań BFG należy zatem:

• Dokonywanie wypłaty środków gwarantowanych deponentom,
• Gromadzenie i analizowanie informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania – działania prewencyjne,
• Przygotowywanie, aktualizacja i ocena wykonalności planów przymusowej restrukturyzacji,
• Przeprowadzanie przymusowej restrukturyzacji,
• Umarzanie i konwersja instrumentów kapitałowych.
• Udzielanie zwrotnej pomocy finansowej,
• Nabywanie wierzytelności banków i kas oszczędnościowych,
• Wykonywanie innych obowiązków wynikających z gwarantowania depozytów,

Wiem, może to brzmieć bardzo niezrozumiale. Zapamiętaj jednak przede wszystkim, że BFG stoi na straży Twoich pieniędzy 🙂 To wystarczy.

Poniżej podaję Ci adres i bezpośredni kontakt do Bankowego Funduszu gwarancyjnego.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny 

ks. Ignacego Jana Skorupki 4, 00-546 Warszawa

Telefon 22 58 30 700, Fax / E-mail, 22 58 30 589, kancelaria@bfg.pl

Co jeszcze warto wiedzieć o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym?

Powyżej poznałeś/poznałaś główne zadania BFG. Teraz czas wejść w większe szczegóły i odpowiedzieć sobie na kilka kluczowych pytań.

Do jakiego limitu BFG gwarantuje wypłaty depozytów?

BFG gwarantuje bezpieczeństwo depozytów w bankach i SKOK-ach do równowartości 100 000 euro w polskich złotych. Powyżej 100 000 euro (poza kilkoma wyjątkami, o których za chwilę) BFG NIE GWARANTUJE DEPOZYTÓW!

Doprecyzowując kwestię przeliczania euro na złotówki, trzeba dodać, że BFG dokonuje tej operacji po średnim kursie NBP z dnia spełnienia warunku gwarancji (złożenia wniosku o upadłość banku).

Dodatkowo BFG gwarantuje również wypłatę odsetek od środków, znajdujących się w banku, który ogłosił upadłość. Są one naliczane do dnia, w którym taka upadłość jest ogłoszona.

W przypadku depozytów ulokowanych w walucie obcej naliczenie odsetek od kwoty lokaty odbędzie się po średnim kursie NBP z dnia złożenia wniosku o upadłość banku.

Kwota limitu BFG dotyczy każdego banku i SKOK-u objętego systemem gwarancji. Dotyczy również każdej osoby (Klienta banku).

Co to oznacza? Wyjaśnię to na podstawie poniższego przykładu.

Przykład 1:

Gdybyś posiadał 5 lokat w 5-ciu różnych bankach, objętych systemem gwarancji BFG, do kwot 5 x 100 tys. euro, to w przypadku bankructwa tych banków, otrzymałbyś wszystkie pieniądze z powrotem.

Gdybyś z kolei posiadał wspólne rachunki z żoną w 5-ciu różnych bankach i oboje mielibyście w nich po 5 lokat. do kwot 100 tys. euro (czyli łącznie 10 lokat na 1 mln euro) to również w przypadku bankructwa tych banków, obydwoje otrzymalibyście wszystkie pieniądze z powrotem.

Porównywarka lokat i kont oszczędnościowych!

Na stronach bloga jest już dostępna porównywarka lokat i kont oszczędnościowych. Więcej na temat tych narzędzi i metodologii ich działania znajdziesz w artykule:

Codziennie aktualne rankingi lokat i kont wielu banków w jednym miejscu? Tak! Sprawdź!

Aby skorzystać z porównywarki i wybrać dla siebie najwyżej oprocentowany rachunek oszczędnościowy lub lokatę, wejdź na:

porównywarkę lokat

porównywarkę kont oszczędnościowych

Jakie są wyjątki od wysokości kwot gwarancji depozytów?

1. Kiedy kwota limitu BFG może wynieść 200 tys. euro?

Wartość kwoty gwarancji BFG podlega podwojeniu (do 200 tys. euro) w następujących przypadkach:

• Wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia na życie w związku ze śmiercią osoby ubezpieczonej lub dożyciem przez nią oznaczonego wieku,
• Podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej,
• Spadku, wykonania na jego rzecz zapisu lub otrzymania zachowku,
• Sprzedaży mieszkania, spółdzielczego własnościowego prawa lub budynku mieszkalnego jednorodzinnego (lub jego części), prawa użytkowania wieczystego gruntu, (jeżeli sprzedaż nie nastąpiła w ramach wykonywanej działalności gospodarczej),
• Wypłaty emerytalnej lub rentowej.

Powyższy limit 200 tys. euro dotyczy jednak tylko pierwszych 3 miesięcy od dnia wpływu tych środków na rachunek. Po tym czasie z BFG można otrzymać maksymalnie 100 tys. Euro.

2. Kiedy kwota wypłaty gwarancji BFG nie podlega żadnemu limitowi?

Dzieje się to w bardzo szczególnych przypadkach. Jednak i takowe mogą czasami mieć miejsce. Trzeba tylko pamiętać, że na skorzystanie z tego typu gwarancji (brak limitu kwoty wypłaty) jest również tylko 3 miesiące!

Oto przypadki, w których obowiązuje brak wysokości kwoty limitu wypłaty środków z BFG przez okres 3 miesięcy:

• Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, aresztowanie, zatrzymanie,
• Odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przestępstwem,
• Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Czyje środki podlegają gwarancji BFG? Osoby fizycznej czy firmy?

Odpowiedź na to pytanie brzmi oczywiście “to zależy”;) BFG chroni oczywiście depozyty każdego przysłowiowego Kowalskiego. Nawet jeżeli prowadzi on działalność gospodarczą jako osoba fizyczna.

Jeżeli jednak nasz Kowali prowadziłby działalność za pośrednictwem podmiotu prawnego, jakim jest np. Sp. z o.o., to środki, znajdujące się na rachunkach takiej spółki nie podlegałyby gwarancji.

Ważna uwaga!

Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą i posiadasz konto osobiste i firmowe w tym samym banku to wiedz, że BFG chroni Twoje środki (osobiste i firmowe) do kwoty 100 tys. euro.

Warto więc się zastanowić, czy czasami nie byłoby dobrym pomysłem posiadanie konta firmowego w innym banku. Ewentualnie posiadania dwóch kont firmowych.  Konta osobistego i firmowego z niewielką kwotą wolnych środków lub maksymalnie do 100 tys. euro w jednym bank i/lub konta firmowego w drugim banku.

Może Cię również zainteresować:

Rachunek bankowy dla siebie lub firmy – jak go wybrać?

Jakie instytucje objęte są gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?

BFG gwarantuje środki, które są ulokowane w trzech grupach instytucji bankowych w kraju. Są to:

1. Banki komercyjne, działające w kraju (za wyjątkiem Banku Gospodarstwa Krajowego),
2. Wszystkie kasy oszczędnościowe, działające w kraju – tzw, SKOK-i,
3. Oddziały banków zagranicznych, działających w Polsce.

Wykaz wszystkich instytucji, które są objęte gwarancjami BFG znajdziesz oczywiście na stronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.  

Wykaz podmiotów objętych gwarancjami BFG

Które instytucje nie są objęte gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?

Najprościej można powiedzieć, że jeżeli na wykazie podmiotów wymienionych na stronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego nie ma instytucji, w której chcesz ulokować swoje pieniądze, to nie posiada ona gwarancji BFG.

Tak, tylko powiedzmy sobie szczerze. Kto z nas przed ulokowaniem swoich pieniędzy sprawdza bądź sprawdzał, czy instytucja w której pozostawiamy swój depozyt, gwarantuje jego ochronę? Między innymi dlatego powstał ten artykuł. Żeby o takich (istotnych sprawach) dowiedziało się jak najwięcej osób. Dlatego proszę udostępnij ten wpis po jego przeczytaniu.

Kolejne miejsce, w którym możemy sprawdzać, wiarygodność podmiotów finansowych, z którymi planujemy współpracować. Jest to Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

Na jej stronach znajdziesz między innymi listę ostrzeżeń publicznych. Oto kategorie zawiadomień, na jakie powinieneś/ powinnaś zwrócić uwagę:

1. Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 171 ust. 1–3 ustawy Prawo bankowe (wykonywanie czynności bankowych, w szczególności przyjmowanie wkładów pieniężnych w celu obciążania ich ryzykiem, bez zezwolenia KNF)
2. Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (prowadzenie działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi bez wymaganego zezwolenia lub upoważnienia)
3. Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 178 w zw. z art. 79 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (wykonywanie działalności bez wpisu do rejestru agentów firm inwestycyjnych)

Istnieje jeszcze jedno miejsce, w którym możesz sprawdzić wiarygodność otrzymanej oferty finansowej oraz firmy, która ją Tobie przedstawia. Jest to Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).

UOKiK zwraca ostatnio uwagę konsumentów (w kampanii informacyjnej, która rozpoczęła się 1 lutego 2019 r.) na zagrożenie nieuczciwymi praktykami rynkowymi przy zawieraniu umów związanych z oszczędzaniem.

Nawet bardzo ryzykowne inwestycje mogą być przedstawiane jako bezpieczne, np. lokaty, obligacje, nieruchomości czy złoto i diamenty. Może to oznaczać utratę środków finansowych.

UOKiK przygotował 30-sekundowy spot. Ostrzega w nim, że duży i szybki zysk zawsze oznacza duże ryzyko. Przypomina, aby sprawdzić ofertę, nie spieszyć się z decyzją i nie podpisywać umowy pod presją.

Zobacz poniższy spot – oszczędzasz, inwestujesz – uważaj!

(film jest dostępny do obejrzenia w osobnym oknie)

Na stronie internetowej UOKiK-u w ramach ostrzeżeń publikowane są zachowania lub zjawiska mogące stanowić zagrożenie dla interesów konsumentów. Konsumenci znajdą tam również pomoc w przypadku, naruszenia własnych praw.

Wróćmy teraz jeszcze do głównego tematu tego podrozdziału artykułu. Które instytucje nie są objęte gwarancjami BFG? Ochronie gwarancyjnej nie podlegają środki pieniężne i należności m.in.:

• Skarbu Państwa,
• Narodowego Banku Polskiego,
• Banków, banków zagranicznych oraz instytucji kredytowych w rozumieniu ustawy – Prawo bankowe,
• Spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (depozyty złożone przez kasę w innej kasie) oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej,
• Instytucji finansowych w rozumieniu rozporządzenia 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012,
• Firm inwestycyjnych w rozumieniu rozporządzenia 575/2013,
• Osób i podmiotów niezidentyfikowanych przez odpowiednio bank, spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub oddział banku zagranicznego,
• Zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji,
• Funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych,
• Funduszy emerytalnych i towarzystw emerytalnych,
• Jednostek samorządu terytorialnego,
• Organów władz publicznych innych państw.

Szczegółowy katalog wyłączeń podmiotowych zawiera art. 22 ust. 1 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Wielkość depozytów we wszystkich bankach w kraju na koniec grudnia 2018 r

Grafika nr 1. Ilość środków pieniężnych w sektorze bankowym

Źródło: Sytuacja finansowa w sektorze bankowym wg stanu na 31 grudnia 2018 r.

Jak widzisz na koniec 2018 r w całym systemie bankowym w naszym kraju było ulokowanych prawie 780 miliardów złotych.

Grafika nr 2. Struktura depozytów sektora bankowego

Źródło: Sytuacja finansowa w sektorze bankowym*wg stanu na 31 grudnia 2018 r.

Jeżeli przyjrzymy się strukturze wszystkich zgromadzonych w bankach środków, to okazuje się, że zdecydowana większość z nich (ponad 67%) należy do gospodarstw domowych. Kolejną grupę, ale tylko niecałe 22% to pieniądze przedsiębiorstw.

Grafika nr 3. Dynamika zmian poziomu depozytów sektora bankowego

Źródło: Sytuacja finansowa w sektorze bankowym*wg stanu na 31 grudnia 2018 r.

Na powyższym wykresie widać natomiast kierunki zmian poziomu depozytów w sektorze bankowym. Na koniec 2018 r następował sukcesywny wzrost poziomu depozytów.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny “od środka”.

BFG upublicznia swoje sprawozdania finansowe, więc każdy może się z nimi zapoznać. Poniżej zamieściłem ostatni dostępny bilans BFG, według stanu na 31.12.2017 r.

Grafika nr 4. Aktywa BFG

Źródło: Raport roczny BFG za 2017 r.

Chciałbym, żebyś zapamiętał/zapamiętała z tego bilansu tylko jedną rzecz. Aktywa ogółem = ponad 16 mld zł. Do tej sumy dochodzi jeszcze kwota ok 6 mld zł z tzw funduszu ochrony środków gwarantowanych (FOŚG). To daje łącznie ok 22 mld złotych.

W zestawieniu z wartością wszystkich depozytów ulokowanych w bankach (ok 730 mld), stanowi to ok 3% wszystkich środków gwarantowanych przez BFG.

Gdzie jest zatem pozostałe 97%? Tych środków nie ma i nie będzie w BFG.

Możesz teraz pewnie zapytać dlaczego? A co się stanie jeżeli upadłoby kilka banków na raz i kwota gwarancji, koniecznej do wypłaty klientom banków byłaby wyższa niż 22 mld złotych zgromadzonych w BFG? To jak najbardziej uzasadnione pytanie. Sam je sobie również zadałem, więc zacząłem szukać na nie odpowiedzi.

Okazuje się jednak, że skuteczność działania systemu ochrony depozytów nie opiera się na pokrywaniu 1:1 depozytów wszystkich banków, przez depozyt instytucji gwarancyjnej. Opiera się na działaniach monitorujących funkcjonowanie banków, prewencyjnych.

Dodatkowo również na ewentualnych “akcjach doraźnych”, które polegających na zasilaniu danego banku kwotą pożyczki z BFG na określony czas w celu poprawy kondycji finansowej. Jednym słowem nie ma potrzeby dublowania kwoty depozytów banków w BFG.  

Poza tym BFG ma jeszcze następujące możliwości zasilenia się w dodatkowe środki finansowe, gdyby to było konieczne:

• Uzyskanie kredytu z Narodowego Banku Polskiego,
• Pożyczki uzyskane z budżetu Państwa,
• Dotacje pozyskane z budżetu Państwa
• Środki uzyskane z emisji obligacji

Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja powołana przez Państwo, która ma za zadanie działać na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego. Można więc powiedzieć, że jest pewnego rodzaju “organem Państwa Polskiego”, który odpowiada za bezpieczeństwo i stabilność finansową Państwa.

Gdyby Państwo nie było w stanie zagwarantować bezpieczeństwa środków zdeponowanych w bankach, to podważyłoby to fundamentalne poczucie jego wiarygodności. Zarówno w oczach inwestorów, posiadających obligacje Skarbu Państwa, jak również każdego z obywateli. Skutkowałoby to lawiną katastrofalnych w skutkach zdarzeń gospodarczych, o których wolę nawet nie myśleć…

Jak wygląda proces wypłaty środków z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?

Proces wypłaty środków z BFG przedstawiłem poniżej w formie graficznej. Pod przedstawioną grafiką znajdziesz również krótki film. Myślę, że po zapoznaniu się z tymi materiałami będziesz wiedział/ wiedziała już wszystko ten temat procesu wypłaty środków gwarantowanych z BFG.

Schemat 1. Proces wypłaty środków z BFG

Źródło: Raport roczny BFG za 2017 r

Obejrzyj również poniższy film. Dowiesz się z niego, w jaki sposób odzyskać pieniądze z banku, który ogłosił upadłość lub ze SKOK-u.

Podsumowanie

Skoro doczytałeś/ doczytałaś aż do tego miejsca, to wiesz już doskonale, w jaki sposób dysponować swoimi środkami pieniężnymi. Znasz zasady i możliwości, z których możesz skorzystać, aby zapewnić bezpieczeństwo dla posiadanych pieniędzy. Wiesz również, gdzie szukać informacji i ewentualnej pomocy, gdyby sprawy coś poszło nie po Twojej myśli. To ważne.

Jeżeli uważasz, że informacje, o których przeczytałeś/ przeczytałaś są dla Ciebie ważne, to są one pewnie również ważne dla innych osób! Pomóż im, dzieląc się wiedzą za pośrednictwem tego artykułu. 

Pozdrawiam Cię serdecznie i życzę udanego lokowania środków finansowych!

Pozdrawiam

Paweł