Jak skutecznie się uczyć? Recenzja i najciekawsze wskazówki z książki “Włam się do mózgu”

Od kilkunastu lat świat, w którym żyjemy rozwija się w niewyobrażalnym wcześniej tempie. Cała dotychczasowa wiedza ludzkości podwaja się obecnie co 2 lata! Wszystko za sprawą nowoczesnych technologii informacyjnych. Zrewolucjonizowały one naszą codzienność i znaleźliśmy się na drodze rozwoju, prowadzącej nas w kierunku społeczeństw informacyjnych

Społeczeństwo informacyjne odnosi się do technicznych narzędzi komunikacji oraz magazynowania i przekształcania informacji.

Wymaga to zdecydowanie innego niż dotychczas podejścia do nauki. Kluczowe stają się umiejętności szybkiego i sprawnego przetwarzania informacji, ich zapamiętywanie i umiejętne wykorzystywanie.

Współczesna szkoła nie nadąża niestety za postępem technologicznym, który dzieje się na naszych oczach. Obecny system edukacyjny nie jest w stanie przygotować uczniów do wymagań obecnych czasów.

Jak więc się uczyć skutecznie, wykorzystując na to tyle samo czasu? W jaki sposób pochłaniać dziesiątki a nawet setki razy więcej wiedzy i informacji niż nasi przodkowie? Jak wykorzystywać swój mózg, żeby lepiej nam służył?

Podobne pytania zadawał sobie Radek Kotarski – autor książki “Włam się do mózgu”. Przeczytałem ją kilka miesięcy temu i pomyślałem, że podzielę się z Tobą najważniejszymi wnioskami i spostrzeżeniami, które wywarły na mnie wrażenie.

Ten artykuł potraktuj więc proszę jednocześnie jako recenzję i streszczenie w jednym. Zachęcam Cię oczywiście do przeczytania całej książki i częstego powracania do niej. Uważam, że treść, jaką w niej znajdziesz jest naprawdę bezcenna!

Kim jest autor “Włam się do mózgu”?

Zanim przedstawię swoją recenzję i streszczenie książki, chciałbym przybliżyć Ci trochę postać jej autora. Jest nim Radek Kotarski – twórca kanału “Polimaty” na platformie youtube. W filmach, które nagrywa, przedstawia wiele interesujących zagadnień, obejmujących różne dziedziny wiedzy i życia. Robi to w sposób przyciągający uwagę widza, a jednocześnie bardzo rzetelny.

Radek jest również reżyserem i prowadzącym program “podróże z historią”, który jest emitowany w TVP. Przez niektórych widzów nazywany jest nawet “młodym Wołoszańskim” 🙂

Dodatkowo, przed wydaniem książki Radek Kotarski przez ponad 2 lata współpracował z Uniwersytetem Stanowym w Kent. Jest to czołowa placówka badawcza na świecie w dziedzinie psychologii uczenia się. Całą wiedzę, jaką zgłębiał i poznawał przełożył następnie na zrozumiały i przyswajalny dla każdego czytelnika język.

Ilustracja nr 1. Książka “Włam się do mózgu”.

Źródło: https://altenberg.pl/radek/

Dlaczego warto przeczytać tę książkę?

Książka stanowi podsumowanie wiedzy zawartej w setkach artykułów i opracowaniach naukowych! Jest ona podana w sposób bardzo przystępny, usystematyzowany ze wskazaniem odwołań do konkretnych autorów i publikacji, opisujących dane zagadnienia. Sam spis źródeł, z których korzystał autor (bibliografia), zajmuje 17 stron!

Wcześniej miałem już kontakt z nowoczesnymi technikami pracy umysłowej, min. z książkami autorstwa Marka Szurawskiego. Tym bardziej zdawałem sobie sprawę, że można się uczyć inaczej a przy tym o wiele bardziej skutecznie. Książka “włam się do mózgu”, “tylko” utwierdziła mnie w tym przekonaniu.

Przedstawione są w niej chyba wszystkie najważniejsze zdobycze nauki. Mają one ogromną wartość, ponieważ pozwalają skorzystać z wielu sprawdzonych narzędzi i metod. Stosowanie kilku z nich równocześnie tym bardziej zwielokrotnia osiągane rezultaty.

Trafiłem na tę książkę szukając źródeł wiedzy i narzędzi, z których można skorzystać, chcąc szybciej i skuteczniej się uczyć. W tym samym czasie Radek Kotarski wystąpił w podcaście u Michała Szafrańskiego. Ta rozmowa bardzo mnie zainteresowała i po jej wysłuchaniu wszedłem na stronę sprzedażową tej książki w Internecie.

Obejrzałem film promocyjny i nie miałem już żadnych wątpliwości, że muszę ją przeczytać, przerobić i wdrożyć w swoim życiu metody, o których pisze autor! Film ten zamieszczam również poniżej. Bardzo zachęcam Cię do jego obejrzenia.

Zobaczysz, jak autor testuje na sobie skuteczność zasad i technik nauki, które opisuje w książce. Wykonuje bezpośrednio na sobie eksperyment, który ma potwierdzić lub obalić zasadność i efektywność konkretnych technik nauki. Przyznam, że zrobiło to na mnie duże wrażenie!

Eksperyment polegał na tym, żeby z użyciem technik opisywanych w książce przez 6 miesięcy nauczyć się dowolnego języka obcego. Mało tego, po wyznaczonym okresie autor miał zdać egzamin i otrzymać certyfikat potwierdzający dobrą znajomość tego języka (i nie był to angielski 😉 w mowie i piśmie! Czy to mu się udało? Sprawdź! 🙂

O czym jest ta książka?

Autor wprowadza nas najpierw w ogólną tematykę edukacji. Czym jest, czym powinna być i po co jest nam w ogóle potrzebna wiedza o tym, w jaki sposób się uczyć. Okazuje się bowiem, że każdy z nas spędził w różnych szkołach czy na studiach ładnych kilkanaście lat. Przez ten czas nikt nam jednak nie pokazał, w jaki sposób działa nasz mózg i jak się uczyć skutecznie!

Tak, to jest smutna prawda, że nad instrukcją obsługi nowej pralki automatycznej spędzamy niejednokrotnie więcej czasu niż nad “instrukcją obsługi własnego mózgu”… Później dochodzimy do różnych pochopnych i nieprawdziwych wniosków, że na przykład:

• Nie mamy talentu,
• Nauka jest ciężka,
• Nauka jest nudna,
• Czas na naukę to jest tylko w szkole.

Wymienione przekonania są niestety wzmacniane przez system szkolnictwa, który w obecnym kształcie funkcjonuje już od ponad 200 lat! Tak, zgadza się, od czasów zaborów w klasycznej szkole niewiele się zmieniło. Nie jest to wina nauczycieli, wychowawców, tylko całego systemu edukacyjnego.  Jest on niedostosowany do wymogów współczesnego świata.

W tym momencie chciałbym Ci polecić bardzo ciekawe nagranie, które świetnie uzupełnia i rozwija temat niedopasowania systemu szkolnictwa do obecnych czasów. Nie jest ono co prawda w żaden sposób powiązane z tą książką, ale “odziera ze złudzeń” codzienność współczesnych uczniów i nauczycieli. Żeby je zobaczyć, kliknij tutaj.

Po kilkudziesięciu stronach lektury “włam się do mózgu” docieramy do metod i technik skutecznej nauki. Są one pokazane na konkretnych przykładach w kolejnych 15-tu rozdziałach książki. Autor porównuje je do wytrychów, z których można zamiennie korzystać w zależności od konkretnych potrzeb.

Każda z wymienionych metod i technik nauki została przez autora nazwana w sposób, który pozwala ją lepiej zapamiętać przeciętnemu czytelnikowi. W większości nie są to jakieś zaskakujące, nowe metody. Myślę, że część z nas – czytelników na pewno się już z nimi spotkała. Pojawia się tylko pytanie, czy staraliśmy się z nich skorzystać i czy robiliśmy to w odpowiedni sposób.

Jeszcze raz podkreślę, że przedstawiane w tej książce porady nie są wymyślone przez autora. Są przez niego zebrane, usystematyzowane i przetłumaczone na bardziej przystępny język. Poniżej znajdziesz spis treści książki i nazwy metod nauki, które są szczegółowo w niej omawiane. Szkoda, że nie są one bardziej znane i powszechnie stosowane w codziennej pracy nauczycieli z uczniami.

Ilustracja nr 2. Spis treści książki “Włam się do mózgu”.

Źródło: https://altenberg.pl/radek/

Autor dzieli się w książce także własnymi doświadczeniami. Tym w jaki sposób opanował w ciągu 6-ciu miesięcy język szwedzki oraz jak przygotowywał się do egzaminów na międzynarodowego sędziego piwnego. Opisuje też w jaki sposób wykorzystywał przekazywaną nam wiedzę w praktyce oraz jakie odczucia mu wtedy towarzyszyły. Na końcu pokazuje oczywiście efekty, jakie uzyskał.  

Kilka metod opisywanych w tej książce ja również przetestowałem na sobie. Były to między innymi:

• Podział materiału na mniejsze partie i nauka w krótszych “blokach czasowych” po 25-30 min. Jednym słowem zwiększenie częstotliwości nauki, a nie jej objętości (czyli nauki ciągiem przez kilka godzin),
• Systematyczne wykonanie powtórek (w przypadku nauki języka),
• Zrobienie mapy myśli z przerabianego materiału,
• Własne opracowanie przyswajanego materiału,
• Przeplatanie tematyki nauki (np. język obcy, finanse),
• Wykładanie materiału samemu sobie,
• Zmiana miejsca nauki.

Wymienione metody to niby nic nowego, ale wydaje mi się, że sekret tkwi w szczegółach. W dość dokładnym ich używaniu. Mogę powiedzieć, że dla mnie metody te okazały się skuteczne 🙂

Radek Kotarski daje też do zrozumienia, że różnice w rezultatach, z jakimi uczniowie przyswajają wiedzę może bardziej wynikać ze stosowania określonych metod nauki, a nie indywidualnych zdolności. Podobnie jak w sztukach walki. Wygrywa ten, który potrafi zastosować odpowiednią technikę, a nie ten, kto jest najsilniejszy.

Książka “Włam się do mózgu” pozwala zrozumieć zasady, na jakich funkcjonuje lepsze zapamiętywanie i skuteczniejsze łączenie ze sobą wielu informacji.

Daje wiele praktycznych podpowiedzi, które są zilustrowane licznymi przykładami i doświadczeniami. Pokazuje czytelnikowi zupełnie inną perspektywę.

Dzięki niej zaczynamy się uczyć w sposób bardziej świadomy. Dobieramy metody i techniki nauki do konkretnych rezultatów, jakie chcemy osiągnąć z naszej pracy umysłowej. Skupiamy się więc na jakości, a nie ilości godzin, które “trzeba” spędzić nad książkami.

Zatem jak skutecznie się uczyć? Poznaj najcenniejsze wskazówki “w pigułce”!

1. Zacznij od Dlaczego. Od powodów, dla których chcesz się w ogóle czegoś nauczyć,
2. Trzymaj się głównych wątków, których masz się nauczyć,
3. Notuj główne tezy, wnioski, podsumowania,
4. Używaj streszczeń z wyciągami z tekstów,
5. Dziel cały materiał na główne kategorie, podkategorie, punkty,
6. Bardzo duże znaczenie ma pozytywne nastawienie do nauki,
7. Przyjmując osobistą odpowiedzialność za przyswojenie materiału, lepiej go zapamiętasz,
8. Łącz przyswajane informacje z tymi, które już znasz,
9. Od razu wcielaj w życie rzeczy, których się nauczyłeś,
10. Sprawdzaj swoją wiedzę krótkimi testami,
11. Zamiast po raz kolejny czytać ten sam tekst, sprawdź, ile z niego pamiętasz,
12. Rób częste przerwy w nauce (po 25-30 minutach),
13. Zmieniaj okoliczności, w których się uczysz. Różnorodność miejsc nauki sprzyja lepszemu zapamiętaniu,
14. Nie powtarzaj bezrefleksyjnie tego samego materiału. To nie spowoduje, że lepiej zapamiętasz,
15. Klucz stanowią nasze zaangażowanie i kreatywność przy generowania materiałów, z których będziemy się uczyli,
16. Opracuj materiał po swojemu. Zrób własne notatki,
17. Wróć do powtórki od razu po zakończeniu nauki,
18. Stosuj drzemkę 26 lub 90 minut. To pomaga w zapamiętywaniu,
19. Odnoś treść przyswajanego materiału do własnych doświadczeń, do praktyki,
20. Tworzenie notatek jest jedną z form efektywnego uczenia się. W naszej pamięci pozostają treści przez nas zorganizowane, ustrukturyzowane i przetworzone,
21. Twórz mapy myśli,
22. Skup się na związkach między informacjami i dodawaj swoje spostrzeżenia,
23. Używaj emocji – przesady, zabawy, wyolbrzymiania. To pozwala lepiej zapamiętywać,
24. Wykładaj materiał, którego chcesz się nauczyć na głos,
25. Atakuj mózg coraz to nowymi bodźcami, zaskakuj go i ucz się za każdym razem nieco inaczej. Jeżeli szlifujemy cały czas jedną umiejętność, to mózg zwyczajnie wie, co się stanie za chwilę,
26. Jeżeli do materiału, jaki masz przyswoić dodasz fizyczne działanie, to znacznie wzmocnisz ślad pamięciowy, dotyczący tych informacji, np. nauka słówek języka obcego ćwicząc na bieżni,
27. Stosuj Pytania do danej partii materiału,
28. Opracuj najważniejsze punktu tekstu, przeredaguj go, znajdź sprzeczności, przykłady lub też wyjątki od zasad,
29. Wyznacz potrzebną ilość godzin do całościowego powtórzenia danej porcji materiału,
30. Powtarzaj materiał, który chcesz przyswoić w odpowiedniej częstotliwości (według ustalonego harmonogramu).

Ilustracja nr 3: Krzywa uczenia się

Żródło: Youtube

Powyższa ilustracja to tzw. krzywa uczenia się. Dzięki niej możemy sobie uświadomić, jak ogromna jest waga regularnych i zaplanowanych powtórek materiału w procesie nauki. W pamięci długotrwałej pozostają nam tylko te informacje, które w odpowiedni sposób powtarzamy.

Według mnie metoda, która wyjaśnia wagę powtórek w procesie uczenia się, jest najważniejszym rozdziałem w całej książce.

Gdzie możesz kupić tę książkę?

Książkę można kupić jedynie na stronie internetowej wydawnictwa Altenberg założonego przez Radka Kotarskiego. Nie jest ona dostępna w innych księgarniach. Ze sprzedaży każdego egzemplarza książki przekazywana jest kwota na jeden posiłek w akcji Pajacyk.

Jeżeli więc zdecydujesz się nabyć tę książkę to przy okazji udzielisz również wsparcia Pajacykowi. O korzyściach dla Ciebie z jej przeczytania nie wspomnę 🙂

Życzę udanej lektury!

Pozdrawiam

Paweł